Spryskać / spryskać wodą: Radzę robić to tylko latem, 2 lub 3 razy dziennie. Woda musi być wodą deszczową, destylowaną lub nadającą się do spożycia przez ludzi. Umieść pojemniki z wodą wokół palmy: idealny zwłaszcza na zimę i sposób na uniknięcie pojawienia się grzybów na roślinie.
Duże wachlarze egzotycznych liści palm przedłużają lato na wrzesień – dzięki takiej atmosferze w ogrodzie będziesz dłużej na wakacjach. Odpowiednimi do tego roślinami są doniczkowe palmy oraz inne, podobne rośliny, które dadzą taki sam efekt, choć nie są oficjalnie palmami, ale wyglądają podobnie jak one, więc doskonale je uzupełnią. Palmy to soliści, którzy najlepiej prezentują się, jeśli mają trochę miejsca. Umieszczenie tych egzotycznych roślin w ogrodzie i na tarasie to nowoczesna wersja palmiarni budowanych niegdyś przez arystokrację. Efekt jest ten sam – elegancka, tropikalna atmosfera. Postument lub waza może nadać im zupełnie inny wygląd. Różne palmy umieszczone razem na różnych poziomach przekształcą taras w raj. Najpopularniejsze palmy i rośliny podobne do palm to: Palma królewska (daktylowa) reprezentuje dwa gatunki: daktylowiec kanaryjski (Phoenix caneriensis) o szorstkich, wzniesionych, pierzastych liściach oraz daktylowiec niski (P. roebelenii) o bardziej miękkich, bardziej elegancko przewieszających się liściach. Obydwa są dostępne w różnej wielkości i rozmiarach pni, czasami kilka egzemplarzy jest w jednej donicy. Z uwagi na wrażliwość na mróz na zewnątrz mogą rosnąć tylko od czerwca do września jako rośliny doniczkowe. Kordylina australijska (Cordyline australis) jest najbardziej znanym przedstawicielem swojego gatunku. Ma bajeczną rozetę liści i jest dostępna zarówno w małych rozmiarach, jako roślina rabatowa, jak i w większych, które wyglądają pięknie na balkonie lub patio. Najczęściej spotykane odmiany to ‘Red Star’ (czerwone liście) i ‘Verde’ (zielone). Chłodne miesiące musi spędzić we wnęrzach. Jukka włóknista (Yucca flaccida), Y. gloriosa i jukka karolińska (Y. filamentosa) to gatunki, które dobrze radzą sobie z mrozem. Wszystkie trzy mają szorstkie rozety liści, a liście są zawsze różne. Latem kwitną eleganckimi szpicami kwiatów. Jukka gwatemalska, słoniastostopa (Y. elephantipes) woli zimować w temperaturze powyżej 0 stopni Celsjusza. Jest to przede wszystkim roślina do uprawy w pojemniku ustawionym na zewnątrz, ale sprawdza się równie dobrze jako roślina doniczkowa. Szorstkowiec Fortunego (Trachycarpus fortunei) charakteryzuje się liśćmi w kształcie wachlarza. Gatunek ten jest dostępny w dużych rozmiarach, co sprawia, że doskonale nadaje się do ozdabiania tarasów. Radzi sobie z mrozem. Jest to zatem roślina, którą można cieszyć się w ogrodzie zarówno latem, jak i zimą. Jak pielęgnować palmy? Wybrane palmy mają bardzo różne pochodzenie, ale wszystkie pochodzą z cieplejszych rejonów świata. Jukki przybyły z Ameryki Środkowej i Południowej, podczas gdy kordylina rośnie w Nowej Zelandii i Australii. Jak sama nazwa wskazuje, daktylowiec kanaryjski pochodzi z Wysp Kanaryjskich, a dom daktylowca niskiego znajduje się w Laosie. Szorstkowiec zaś pochodzi z Dalekiego Wschodu. Palmy lubią ciepłe miejsce, w półcieniu do pełnego słońca – ustaw je w miejscu widnym, ale osłoniętym przed silnym wiatrem. Nie pozwól, aby gleba wyschła – potrzebują wilgoci. Raz w miesiącu w okresie wegetacyjnym zasilaj je nawozem – najlepiej specjalnym do palm lub do roślin zielonych. Palmy są wrażliwe na mróz, więc zimuj je w pomieszczeniu – do wnętrza wnieś, gdy wieczory zaczną robić się chłodne. Na co zwrócić uwagę przy zakupie? Zarówno wielkość, jak i wiek określają cenę: im starsza roślina, tym droższa. Pień powinien być dobrze ukorzeniony, wielkość donicy musi zapewniać przestrzeń do wzrostu, a podłoże musi być wystarczająco ciężkie, aby roślina mogła stać samodzielnie w doniczce, nie przewracając się. Rośliny muszą być wolne od szkodników i chorób. Szczególnie zwróć uwagę, czy nie mają wełnowców i tarczników. Jeśli rośliny miały za sucho, mogą paść ofiarą ataku przędziorka (czerwonego pajączka) – objawy jego występowania to szare przebarwienia liści. Brązowe końce liści wskazują na niewystarczającą wilgotność. Żółte liście oznaczają, że gleba jest zbyt mokra lub zbyt sucha. Tekst i zdjęcia: Flower Council Holland,
Oleander - popularny kwiat na balkony i tarasy, ale jak go zabezpieczyć i przechować na zimę? Pan Michał poprosił nas o interwencję i radę, więc postanowiliśNajważniejsza w ochronie młodych drzew owocnych jest podstawa pnia oraz miejsce okulizacją. Korony młodych drzew z reguły nie wymagają osłaniania na zimę, chociaż w przypadku wspomnianych już czereśni czy brzoskwiń, czynność taka, w mroźne zimy na pewno im pomoże. Jak zatem zabezpieczyć drzewa przed mrozem?
Autor: Aby klon palmowy tak pięknie się prezentował, warto odpowiednio zabezpieczyć go przed mrozem Klon palmowy to jedno z najpiękniejszych egzotycznych drzew uprawianych w Polsce. Jego walory dekoracyjne są w szczególności widoczne jesienią, gdy postrzępione liście zmieniają barwę na pomarańczową i czerwoną. Później – po ich opadnięciu – gatunek trzeba osłonić. Jak właściwie wykonać ten zabieg? Klon palmowy (łac. Acer palmatum) jest chętnie uprawiany w Polsce, niezależnie od stylu urządzania ogrodu. Gatunek pochodzi jednak z łagodniejszego klimatu – z Azji Wschodniej. W środowisku naturalnym najczęściej spotyka się go w Japonii oraz Korei Południowej. Ze względu na pochodzenie drzewo nie jest w pełni przystosowane do efektywnego wzrostu w Polsce. Aby przetrwało zimę, należy go corocznie osłaniać. Zabieg jest szczególnie ważny u młodych, kilkuletnich okazów. >>Przeczytaj też: Aranżacja ogrodu: pomysły na drzewa w ogrodzie. INSPIRACJE Jak zabezpieczyć przed mrozem klon palmowy rosnący w gruncie w ogrodzie Klon palmowy należy osłonić w okresie bezlistnym. Najlepiej jeśli na zewnątrz pojawiają się już niegroźne przymrozki. Wtedy istnieje małe ryzyko, że w użytych do osłony materiałach zagnieżdżą się szkodniki (np. myszy). Jednocześnie z zakładaniem okryć nie można zwlekać zbyt długo, gdyż drzewko może zostać uszkodzone przez niskie temperatury. Prace wykonuje się w chłodne, ale bezdeszczowe dni. Nadziemną część należy dokładnie okryć materiałem ocieplającym. Najczęściej do tego celu stosuje się agrowłókninę zimową (jest grubsza od zwykłej). Oprócz tego można wykorzystać słomę lub worki jutowe. Ważne, aby materiał dobrze przepuszczał powietrze – nie może więc to być folia. Wokół podstawy pnia wykłada się solidną warstwę (przynajmniej 10-20 cm) ściółki. Najczęściej używa się rozdrobnionej kory sosnowej, trocin, igliwia lub liści. Warto pamiętać przy tym, że fragmenty iglaków lekko zakwaszają glebę. Proces nie jest jednak na tyle znaczący, aby mówić o problemie zmiany odczynu (klon i tak dobrze rośnie w lekko kwaśnym podłożu). >>Przeczytaj też: Ogród japoński: karłowe drzewa i krzewy, woda, kamienie, żwir Jak osłonić przed zimą klon palmowy rosnący w pojemniku Ochrona przed mrozem drzewek uprawianych w pojemnikach jest znacznie bardziej problematyczna. Po pierwsze – korzenie roślin są mocniej narażone na mróz. Po drugie – w skrzyniach i donicach zwykle uprawia się odmiany karłowe, bardziej wrażliwe na niekorzystne czynniki atmosferyczne. Optymalnym rozwiązaniem byłoby przeniesienie klonu do miejsca, gdzie panuje duży chłód (temperatura zbliżona do 0 st. C), ale nie ma ryzyka wystąpienia mrozu. Może to być jasny budynek gospodarczy, piwnica lub nieogrzewana, sporadycznie wietrzona szklarnia. Jeśli nie mamy takich możliwości, pozostaje zabezpieczenie drzewa na zewnątrz. Donicę można wkopać do gruntu, a z wierzchu usypać grubą warstwę ściółki. Na takie zimowanie wybiera się zaciszne, możliwe ciepłe miejsce (najczęściej wystawę zachodnią lub zachodnio-południową). Należy unikać stanowisk usytuowanych od strony wschodniej, gdzie panują mroźne wiatry. Klon palmowy w pojemniku – podobnie jak w uprawie gruntowej – okrywa się warstwą przepuszczalnego materiału. Jeśli obawiamy się zniszczyć donicę (przy kontakcie z gruntem), można dokładnie ją okryć materiałem ocieplającym (np. styropianem). Osłonę styropianową łatwo zbudujemy z użyciem rozgrzanego noża lub drutu. >>Przeczytaj też: Zabezpieczenie wieloletnich roślin balkonowych przed zimą Jak zabezpieczyć ogród przed zimą? Klon palmowy - jak zwiększyć mrozoodporność drzewka Klon palmowy łatwiej przetrwa zimowe miesiące, jeśli zapewni mu się odpowiednie warunki. Przede wszystkim powinno się go uprawiać w przepuszczalnym podłożu. Jeśli gleba będzie zbyt mocno wilgotna lub okresowo zalewania, zniszczenia na skutek mrozu mogą być poważniejsze. Ponadto roślinę warto latem zasilić nawozami potasowymi. Jesienią natomiast trzeba zaprzestać dokarmiania. Ważne, aby tegoroczne pędy zdążyły zdrewnieć przed nadejściem ujemnych temperatur. Na początku wiosny nadziemne osłony warto zdejmować tylko częściowo. Później – gdy minie ryzyko mrozów – można usunąć je, a następnie wykonać cięcie. Drzewo warto uprawiać w miejscu zacisznym, osłoniętym od wiatru. Od strony wschodniej można stworzyć zieloną ścianę z innych, bardziej mrozoodpornych gatunków. Dobre rezultaty osiąga się również przez stosowanie osłonowych ogrodzeń, np. wiklinowych odpowiedniego wykonania zabiegów pielęgnacyjnych wciąż nie ma gwarancji, że klon przetrwa zimę. Dlatego zaleca się wybierać podstawowe, bardziej mrozoodporne formy i unikać uprawy w najchłodniejszych rejonach Polski. 4. Jak zabezpieczyć donicę? Ziemia i korzenie w doniczce łatwo przemarzają i wysychają, dlatego aby rośliny przetrwały zimę w dobrej kondycji, doniczkę osłaniamy przed mrozem z każdej strony. Pojemniki można osłonić styropianem, słomą lub tekturą falistą i umieścić w dużej drewnianej skrzyni lub w kartonowym pudle Musimy przede wszystkim spróbować znaleźć odpowiedź na poniższe pytania: W jakim zakresie stanowisko chroni rośliny przed wiatrem i niepogodą? Czy rośliny śródziemnomorskie zdołały się dostatecznie dostosować do tutejszego klimatu? Czy rośliny wytworzyły już mocny system korzeniowy? Ile słonecznych, ale mroźnych dni jest w stanie wytrzymać bez wyraźnej szkody roślina, tracąc wilgoć przez odparowanie? Czy pojemnik ma dostateczną wielkość, aby bryła korzeniowa całkiem w nim nie przemarzła? Wiele ogrodów zdobią szlachetne róże. Coraz większą popularność zyskują rośliny śródziemnomorskie. Od dawna żadną osobliwością nie są drzewa oliwkowe, palmy, czy cytrusy. Doświadczenie uczy, że większość z tych roślin nie wytrzyma chłodnej pory roku bez zewnętrznej osłony. Wahania temperatury jesieni i zimą wymuszają też ochronę systemu korzeniowego i koron. Zabezpieczenie przed zimą pędów i koron krzewów i drzew Nagłe zmiany pogody sprawiają, że wiele krzewów i drzew potrzebuje ochrony koron późną jesienią i zimą. Świeżo posadzone oraz wrażliwe gatunki, jak na przykład róże albo też wszystkie krzewy śródziemnomorskie nie są odporne na duże wahania temperatur, na mróz nocą i słońce w ciągu dnia. Aby chronić je przed mroźnym wiatrem i wysuszającym zimowym słońcem, należy: Ostrożnie związać ze sobą młode pędy korony rośliny. Nałożyć na nią kaptur z włókniny albo worek jutowy i przymocować do pnia miękkimi taśmami. Jeżeli jest problem z odpowiednim kapturem na duże drzewo, można koronę owinąć taśmą z agrowłókniny albo innej tkaniny izolacyjnej. Również w takim wypadku trzeba izolację zabezpieczyć przed zsunięciem. Można wykorzystać worki albo kaptury kolorowe albo z nadrukiem i w ten sposób urządzić dekoracyjną ochronę koron. Nawet zimą ogród będzie miał wtedy barwne akcenty. PSB Mrówka Osłona ochronna przed zimą na krzewy Ochrona koron – aby krzew nie umarł zimą z pragnienia Mroźne zimowe wiatry i ostre słońce przy zamarzniętej ziemi prowadzą do wysuszenia roślin. Liście roślin zimozielonych odmarzają w promieniach słońca i wciąż wyparowują wodę. A z zamarzniętej gleby korzenie nie są w stanie uzupełnić braku wilgoci i roślina wkrótce usycha. Mroźne zimowe wiatry i ostre słońce przy zamarzniętej ziemi prowadzą do wysuszenia roślin. Z kolei w bezlistnych gałęziach i pędach duże wahania temperatury mogą powodować powstawanie naprężeń, a w rezultacie pęknięć tkanek roślinnych. Biała agrowłóknina albo tkanina jutowa bardzo dobrze nadają się do zimowej ochrony koron drzew i krzewów. Ochrona koron roślin – skuteczna i ozdobna Zabezpieczenie koron przed szkodliwym działaniem mrozu i słońca może być czymś więcej, niż prostą izolacją. Otulone w kolorowe kaptury z włókniny, albo zawinięte w jutową tkaninę w oryginalne wzory, rośliny ogrodowe zyskują zimą nowy wygląd. Kolorowe, roślinne motywy na osłonach ożywią ogród albo taras. Bielenie drzew na zimę Zimowa ochrona roślin doniczkowych Szczególnie dekoracyjna może być zimowa osłona doniczek i pojemników na tarasie albo na balkonie. Istnieje wiele możliwości, aby takie naczynia przygotować do zimy w sposób estetyczny. Doniczka potrzebuje przede wszystkim dobrej izolacji. Najprostszym rozwiązaniem jest folia bąbelkowa. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest wykorzystanie materiałów naturalnych, aby uniknąć zastoju wody i zgnilizny korzeni. Można zastosować maty kokosowe, wełniane albo jutowe. Którąś z tych mat należy pojemnik dwukrotnie owinąć. Dla wzmocnienia i dekoracji zarazem można doniczkę dodatkowo owinąć matą z kory, wikliny albo bambusa. Warstwę izolacyjną można też owinąć kolorową tkaniną jutową. Ziemię w doniczce trzeba przykryć od góry na przykład wyciętym pierścieniem maty kokosowej. Należy zwracać uwagę, aby doniczka z rośliną nie miała bezpośredniego kontaktu z ziemią. Dla ochrony przed chłodem z dołu nadają się izolujące podkładki albo stabilne podstawki. Chroniąc rośliny doniczkowe można im jednocześnie nadać ciekawą formę na okres zimy. Ważna jest odpowiednia wielkość doniczki. Zbyt mała może doprowadzić do przemarznięcia całej bryły korzeniowej podczas długotrwałych mrozów. Warstwa izolacyjna powinna mieć taką grubość, aby możliwie długo chronić korzenie przed lodowatym wiatrem. Ściółkowanie ogrodu przed zimą Ochrona korzeni roślin ogrodowych przed mrozem Młode drzewa i krzewy zawsze powinny otrzymać na zimę odpowiednią osłonę systemu korzeniowego. Ich korzenie nie rozwinęły się jeszcze dostatecznie i nie dostosowały do nowego otoczenia. Mróz łatwo może wyrządzić im szkodę. Także nowe nasadzenia jesienne wymagają zimowej ochrony. Można to zrobić w następujący sposób: Ziemię pod krzewem albo drzewem należy przykryć matą kokosową albo jutową. Bezpośrednio przy pniu można położyć pierścień z maty kokosowej, aby całkowicie osłonić glebę. Na maty kładzie się warstwę opadłych jesiennych liści, co stworzy wystarczającą izolację. Po usunięciu na wiosnę liści spod roślin, maty można pozostawić na miejscu. Wiosną pomogą utrzymać wilgotność gleby i zapobiegną wyrastaniu chwastów. Ochrona pni młodych drzew przed mrozem Pnie ogrodowych drzew wystawione na promienie zimowego słońca nagrzewają się z jednej strony, podczas gdy ich zacieniona strona ciągle pozostaje zamarznięta. Powstałe w wyniku wahań temperatury naprężenia powodują często podłużne pęknięcie pnia. Zabezpieczenie koron przed szkodliwym działaniem mrozu i słońca może być czymś więcej, niż prostą izolacją. Aby tego rodzaju szkód uniknąć należy pień owinąć matą izolacyjną albo pomalować białym preparatem, który będzie odbijał promienie słońca. Maty stanowią jednocześnie ochronę pnia przed zgryzaniem. Osłony ochronne dla roślin przed mrozem Właściwe przygotowanie roślin ogrodowych i doniczkowych do zimy Odpowiednie nawożenie roślin przed zimą Już późnym latem rośliny przygotowują się zimowego spoczynku, a ich pędy drewnieją. Nieodpowiednie dawki nawozów w tym okresie mogą bardzo negatywnie wpłynąć na mrozoodporność roślin. Od połowy lipca nie powinno się stosować nawozu azotowego. Azot pobudza bowiem dalszy wzrost pędów, ale świeże, młode gałęzie nie zdołają dojrzeć przed nadejściem mrozów. Pozostaną miękkie i podatne na wpływ niskich temperatur. Natomiast potas jest tym składnikiem odżywczym, który ułatwia roślinom przedzimowe przygotowania. Dzięki potasowi zwiększa się zawartość soli w soku komórkowym, a to oznacza obniżenie temperatury jego zamarzania. Roślina jest przez to bardziej odporna na mróz. Dlatego też już pod koniec lat należy zwracać uwagę na odpowiednie nawożenie i pielęgnację roślin ogrodowych. Podlewanie zimą roślin zimozielonych Wszystkie krzewy i drzewa zachowujące przez cały rok swoje zielone liście mają pragnienie także w okresie zimowym. Na skutek promieniowania słonecznego wyparowują one przez liście wodę, natomiast pozbawione są możliwości jej uzupełniania. Ze zmarzniętej albo suchej ziemi korzenie nie są w stanie pobierać wilgoci i roślina po krótkim czasie może uschnąć z przesuszenia. Po suchej jesieni albo na suchym stanowisku rośliny ogrodowe powinny zostać obficie nawodnione. Jeśli zima jest sucha i słoneczna, trzeba wykorzystać okresy odwilży, aby dostarczyć roślinom wody. Zwłaszcza młode rośliny, które nie zdążyły jeszcze rozbudować swoich korzeni w głębsze warstwy gleby, będą za takie podlewanie bardzo wdzięczne. Wiązanie traw ozdobnych Spośród traw ozdobnych stosunkowo wrażliwa jest przede wszystkim trawa pampasowa. Przy czym bardziej szkodzi jej nadmiar wody niż chłód. Aby więc serce rośliny nie ucierpiało od wilgoci, wiąże się uschłe liście u góry, tak aby woda deszczowa spływała na zewnątrz. W dolnej części rośliny można usypać kopczyk z torfu albo kory. Ogród w zimie jest narażony na wysuszenie Rośliny z ogródka skalnego Zimozielone byliny z alpejskich regionów są wrażliwe na mróz. To brzmi paradoksalnie, ale ma racjonalne uzasadnienie. W swojej naturalnej ojczyźnie są te rośliny chronione przed mrozem grubą pokrywą śnieżną. Ponieważ u nas ta naturalna osłona nie jest wystarczająca, cały ogródek skalny trzeba okryć agrowłókniną. Można też poszczególne rośliny osłaniać gałęziami świerkowymi albo warstwą liści. Rośliny cebulkowe zimą Większość roślin cebulkowych i bulwiastych jest mrozoodporna i nie potrzebuje żadnej osłony. Do wyjątków należą dalie, które nawet podczas łagodnej zimy nie mają szans na przetrwanie do wiosny. Muszą być wykopane zanim nadejdą pierwsze mrozy. Przechowuje się je w chłodnym i ciemnym pomieszczeniu w mieszaninie piasku i próchnicy. Ogródek z ziołami - jak o niego dbać? Większość ziół kuchennych nie wymaga zabiegów ochronnych. Wrażliwe gatunki, jak na przykład rozmaryn, powinny być okryte gałęziami świerkowymi lub agrowłóknią. Warto jednak zawczasu o tym pomyśleć. Najlepiej pierwszy zabieg zabezpieczający przeprowadzić tuż po wymianie opon na zimowe. Do wyboru masz kilka metod ochrony – najtańszy wosk, dość droga, ale trwała powłoka ceramiczna i najdroższa, a jednocześnie najefektywniejsza folia PPF. Zaaplikowane na dobrze umytą felgę zapobiegnąPalmy stały się spektakularną ozdobą w polskich ogrodach. Ich egzotyczny wygląd sprawia, że czujemy się jak na wakacjach bez konieczności wyjeżdżania w odległe, ciepłe kraje. Palmy idealnie sprawdzają się też w aranżacji balkonów, czy tarasów, gdzie nie da się przejść obok nich obojętnie. Jakie gatunki palm do Polskiego ogrodu? Większość palm sprzedawanych w naszym sklepie są to rośliny najbardziej przystosowane do życia w Polskim się na palmę, musimy wcześniej sprawdzić, czy dany gatunek jest dostosowany do życia w polskich warunkach klimatycznych. Zapraszamy do kontaktu udzielimy niezbędnych dodatkowych informacji o danej roślinie, którą Państwo zamierzają kupić. Czy palma wymaga specjalnej ziemi? Powinniśmy zapewnić naszym roślinom nie tylko możliwie przepuszczalną ziemię ale dobrze użyć jest mieszanki ziemi wymieszanej z odpowiednimi suplementami, które oczywiście można zakupić w prawie każdym sklepie ogrodowym. Jest to bardzo prosta czynność którą z powodzeniem można wykonać samemu we własnym ogrodzie. Korzenie palmy lub innej rośliny którą zamierzamy posadzić do gruntu nie powinny stać w wodzie dlatego jest to dość istotna sprawa i warto o tym pamiętać . Ziemia która zapewni odpowiednią przepuszczalność z odrobiną keramzytu, żwiru czy grubszej frakcji kamienia (nie ozdobnego). Do napowietrzenia naszej ziemi dobrze jest użyć perlitu z ziemią ogrodową lub zakupioną w sklepie gotową mieszankę specjalnie przygotowaną do Palm czy innych roślin egzotycznych. Do tak przygotowanego otworu wsadzamy palmę, oczywiście doniczkę wcześniej przecinamy w kilku miejscach od góry do samego dołu by lepiej nam ją było zsunąć. Należy pamiętać aby pień nie znalazł się za bardzo poniżej poziomu terenu. Kolejnym krokiem jest odpowiednie ustawienie danej rośliny. Gdy palma jest przez nas ustawiona w danym miejscu możemy przystąpić do obsypania jej wcześniej przygotowaną mieszanką ziemi dość dobrze ją ubijając. W końcowym etapie podlewamy naszą świeżo posadzoną roślinę. Trzeba pamiętać by w pierwszych 2-3 miesiącach po posadzeniu, kiedy palma aklimatyzuje się w nowym miejscu podlewać ją regularnie. Nie zaleca się wykładania wokół niej kamieni ozdobnych w tym czasie.
.